Ujani Dam Water Level Update: सोलापूर जिल्ह्याची जीवनरेखा असलेल्या उजनी धरणाच्या पाणीपातळीत समाधानकारक वाढ, उपयुक्त साठा १७.३४ टीएमसी (३२.३७%) वर पोहोचला. दौंडमधून ५४१० क्युसेक (cusecs) पाण्याचा विसर्ग सुरू, पुणे परिसरातील पावसामुळे आवक वाढली. मान्सूनपूर्व (pre-monsoon) काळातच धरण भरण्यास सुरुवात झाल्याने शेतकरी वर्गात आनंदाचे वातावरण.
- उजनी धरणाची आजची स्थिती: ८१ टीएमसी एकूण साठा, १७.३४ टीएमसी उपयुक्त पाणीसाठा (Ujani Dam Storage Today)
- गेल्या १७ दिवसांत उणे पातळीतून मोठी झेप; तब्बल २८ टीएमसी पाण्याची वाढ (Significant Water Increase)
- दौंडमधून येणारा विसर्ग कायम; पुणे परिसरातील पावसाचे पाणी ठरतेय महत्त्वाचे (Daund Discharge Details)
- उजनीच्या वरील १९ धरणांची स्थिती: घोड धरण ७२% भरले, लवकरच विसर्गाची शक्यता (Upstream Dam Levels)
- नीरा खोऱ्यातील धरणांमध्ये अल्प पाणीसाठा; एका चांगल्या पावसाने भरण्याची क्षमता (Nira Basin Dams Status)
- उजनी पाणलोट क्षेत्रातही पावसाची हजेरी; एकूण ९०६ मि.मी. पावसाची नोंद (Ujani Catchment Rainfall)
सोलापूर (Solapur), दि. ७ जून २०२५, प्रतिनिधी (Reporter: Sidhleshwar Shinde, Bembale):
राज्यातील महत्त्वाच्या धरणांपैकी एक आणि विशेषतः सोलापूर जिल्ह्यासाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण असलेल्या उजनी धरणाच्या (Ujani Dam) पाणीसाठ्यात गेल्या काही दिवसांपासून सकारात्मक वाढ होत असल्याचे चित्र आहे. आज, ७ जून २०२५ रोजी सकाळी प्राप्त झालेल्या आकडेवारीनुसार, धरणातील उपयुक्त पाणीसाठा ३२.३७% पर्यंत पोहोचला असून, मान्सूनच्या (monsoon) आगमनापूर्वीच ही वाढ दिलासादायक मानली जात आहे.
उजनी धरणाची आजची स्थिती: ८१ टीएमसी एकूण साठा, १७.३४ टीएमसी उपयुक्त पाणीसाठा (Ujani Dam Storage Today)
आज सकाळी मिळालेल्या माहितीनुसार, उजनी धरणाची एकूण पाणीपातळी ४९३.२७० मीटर इतकी नोंदवण्यात आली आहे. धरणातील एकूण पाणीसाठा २२९३.८८ दशलक्ष घनमीटर (Mm³) म्हणजेच सुमारे ८१ टीएमसी (TMC) इतका झाला आहे. यापैकी उपयुक्त पाणीसाठा (useful water storage) हा जवळपास १७.३४ टीएमसी इतका असून, टक्केवारीमध्ये तो ३२.३७% एवढा आहे. ही आकडेवारी शेतकऱ्यांसाठी आणि पिण्याच्या पाण्याच्या नियोजनासाठी (drinking water planning) अत्यंत महत्त्वाची आहे.
गेल्या १७ दिवसांत उणे पातळीतून मोठी झेप; तब्बल २८ टीएमसी पाण्याची वाढ (Significant Water Increase)
विशेष आनंदाची बाब म्हणजे, उजनी धरण काही काळापूर्वी उणे पातळीत (minus level) गेले होते. मात्र, गेल्या केवळ १७ दिवसांमध्ये धरणाच्या पाणीसाठ्यात लक्षणीय वाढ झाली आहे. उणे २२.९६% (-22.96%) पातळीवरून भरून निघत, धरण आता उपयुक्त साठ्यात आले आहे. या काळात सुमारे १० ते ११ टीएमसीचा उणे साठा भरून निघाला आणि वर १७.३४ टीएमसीचा उपयुक्त साठा जमा झाला, म्हणजेच एकूण २७ ते २८ टीएमसी पाण्याची भर पडली आहे. टक्केवारीत सांगायचे झाल्यास, उणे पातळीतून आतापर्यंत एकूण ५५.३३% इतकी वाढ पाणीसाठ्यात झाली आहे. मान्सून सक्रिय होण्यापूर्वीच धरणात एवढा पाणीसाठा जमा होणे, हे एक सकारात्मक चिन्ह आहे.
दौंडमधून येणारा विसर्ग कायम; पुणे परिसरातील पावसाचे पाणी ठरतेय महत्त्वाचे (Daund Discharge Details)
उजनी धरणात सध्या दौंड येथून ५४१० क्युसेक (cusecs) इतका पाण्याचा विसर्ग (water discharge) सुरू आहे. हा विसर्ग प्रामुख्याने पुणे परिसरात आणि भीमा नदीच्या पाणलोट क्षेत्रात पडलेल्या पावसामुळे होत आहे. अद्याप उजनीच्या वरील मोठ्या धरणांमधून थेट पाणी सोडण्यात आलेले नाही. जर पावसाचा जोर वाढला, तर दौंडमधून येणाऱ्या विसर्गात आणखी वाढ होण्याची शक्यता आहे.
उजनीच्या वरील १९ धरणांची स्थिती: घोड धरण ७२% भरले, लवकरच विसर्गाची शक्यता (Upstream Dam Levels)
उजनी धरणाच्या वरच्या बाजूस असलेल्या एकूण १९ धरणांमधील पाणीसाठ्याचा आढावा घेतल्यास, काही धरणे वगळता बहुतांश धरणांमध्ये अद्याप मोठा पाणीसाठा जमा झालेला नाही.
- घोड धरण (Ghod Dam): सर्वाधिक ७۲% पाणीसाठा असून, हे धरण लवकरच भरून नदीपात्रात पाणी सोडले जाण्याची शक्यता आहे.
- विसापूर धरण (Visapur Dam): ६५%
- खडकवासला धरण (Khadakwasla Dam): ४०%
- कासारसाई धरण (Kasarsai Dam): ३२%
- पवना धरण (Pawana Dam): ३०%
- येडगाव धरण (Yedgaon Dam): २९%
- चिंचवड धरण (Chilewadi Dam): २७%
- वडज धरण (Wadaj Dam): २४%
- मुळशी धरण (Mulshi Dam): २२%
- कलमोडी धरण (Kalmodi Dam): १९%
- भामा आसखेड धरण (Bhamaskhed Dam): १८%
- पानशेत धरण (Panshet Dam): १६.५%
- डिंबे धरण (Dimbe Dam): १३%
- चासकमान धरण (Chaskaman Dam): १३.१२%
- आंध्रा धरण (Andhra Dam): ३६.७%
- माणिकडोह धरण (Manikdoh Dam): केवळ ४.३९% (अत्यंत कमी साठा)
या धरणांमधील पाणीसाठा सध्या फारसा वाढलेला नसला तरी, पावसाचा जोर वाढल्यास यात वेगाने वाढ होऊ शकते.
नीरा खोऱ्यातील धरणांमध्ये अल्प पाणीसाठा; एका चांगल्या पावसाने भरण्याची क्षमता (Nira Basin Dams Status)
नीरा खोऱ्यातील (Nira Basin) धरणांमध्येही सध्या पाणीसाठा कमी आहे. ही धरणे तुलनेने लहान असल्याने, एका जोरदार पावसानेही ती भरून वाहण्याची आणि नदीपात्रात पाणी सोडण्याची वेळ येऊ शकते.
- वीर धरण (Veer Dam): ४१%
- नाजरे धरण (Nazare Dam): १२%
- भाटघर धरण (Bhatghar Dam): ९%
या खोऱ्यातील धरणांमधूनही सध्या भीमा नदी पात्रात किंवा निरा नदी पात्रात पाणी सोडले जात नाही.
उजनी पाणलोट क्षेत्रातही पावसाची हजेरी; एकूण ९०६ मि.मी. पावसाची नोंद (Ujani Catchment Rainfall)
उजनी धरणाच्या स्वतःच्या पाणलोट क्षेत्रातही (catchment area) पावसाने सुरुवात केली आहे. काल (६ जून) रोजी या भागात २२ मिलिमीटर पावसाची नोंद झाली. आतापर्यंत या हंगामात उजनी पाणलोट क्षेत्रात एकूण ९०६ मिलिमीटर पावसाची नोंद झाली आहे. पावसाचे प्रमाण कमी असले तरी, सातत्य राहिल्यास आणि पावसाचा जोर वाढल्यास धरणाच्या पाणीपातळीत आणखी वेगाने वाढ होण्याची शक्यता आहे.
एकंदरीत, उजनी धरणाची सध्याची स्थिती समाधानकारक असून, आगामी पावसाळ्याच्या पार्श्वभूमीवर ही एक दिलासादायक बाब आहे. हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार पावसाचे प्रमाण वाढल्यास, उजनी धरण लवकरच आपली साठवण क्षमता गाठण्यास सुरुवात करेल, अशी आशा आहे.
