मुख्य मथळा: राज्यात मान्सूनपूर्व (Pre-monsoon) पावसाची धुवांधार बॅटिंग, अरबी समुद्रात कमी दाबाचे क्षेत्र (Low-Pressure Area) तीव्र; चक्रीवादळाच्या (Shakti cyclone update) शक्यतेने किनारपट्टीवर सतर्कता, आज रात्री आणि उद्या अनेक जिल्ह्यांत मुसळधार पावसाचा अंदाज.
ऑन-पेज उपशीर्षक:
- मान्सूनची (Monsoon) सद्यस्थिती आणि चक्रीवादळाची निर्मिती
- गेल्या २४ तासांतील पावसाचा आढावा
- आज रात्रीचा (२१ मे) जिल्हानिहाय आणि तालुकावार हवामान अंदाज
- उद्याचा (२२ मे) सविस्तर हवामान अंदाज आणि वाऱ्यांची बदलती दिशा
- हवामान विभागाचे (IMD) उद्यासाठीचे महत्त्वाचे इशारे (Alerts)
- राज्यातील तापमानाचा (Temperature) अंदाज
मुंबई (Mumbai), दि. २१ मे, सायंकाळ ६:०० वाजता:
राज्यात मान्सूनपूर्व पावसाने जोरदार हजेरी लावली असून, येणारे काही दिवसही पावसाचेच राहणार असल्याचा अंदाज हवामान तज्ञांनी वर्तवला आहे. विशेषतः अरबी समुद्रात तयार होत असलेले कमी दाबाचे क्षेत्र अधिक तीव्र होऊन त्याचे चक्रीवादळात रूपांतर होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. यामुळे कोकण किनारपट्टीसह मध्य महाराष्ट्रातील काही भागांना मुसळधार ते अतिमुसळधार पावसाचा (Heavy to Very Heavy Rainfall) इशारा देण्यात आला आहे. सद्यस्थिती आणि पुढील हवामानाचा सविस्तर आढावा खालीलप्रमाणे आहे.
मान्सूनची (Monsoon) वाटचाल आणि चक्रीवादळाचा धोका
सध्या मान्सून बंगालच्या उपसागरात काही प्रमाणात पुढे सरकला असला तरी, अरबी समुद्रातील त्याची शाखा अद्याप पुढे सरकलेली नाही. तथापि, हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, येत्या दोन ते चार दिवसांत मान्सून केरळमध्ये (Monsoon in Kerala) दाखल होण्यासाठी अत्यंत पोषक वातावरण तयार होत आहे. यामागचे प्रमुख कारण म्हणजे अरबी समुद्रात, विशेषतः कर्नाटक-गोवा किनारपट्टीजवळ, एक कमी दाबाचे क्षेत्र (Low-Pressure Area) तयार झाले आहे. हे क्षेत्र उद्यापर्यंत तीव्र कमी दाबात (Intense Low-Pressure) आणि परवापर्यंत डिप्रेशनमध्ये (Depression) रूपांतरित होण्याची दाट शक्यता आहे. हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, ही प्रणाली उत्तर-पश्चिम दिशेने पुढे सरकेल.
या प्रणालीची तीव्रता आणखी वाढल्यास तिचे डीप डिप्रेशन (Deep Depression) आणि त्यानंतर कमी तीव्रतेच्या एका चक्रीवादळात (Cyclone) रूपांतर होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. या संभाव्य चक्रीवादळाच्या प्रभावामुळे कोकण किनारपट्टीवर जोरदार पाऊस अपेक्षित असून, मध्य महाराष्ट्रातील काही जिल्ह्यांमध्येही याच्या प्रभावाने मुसळधार सरी बरसतील.
सध्या दक्षिण मध्य महाराष्ट्रात अनेक ठिकाणी मुसळधार पाऊस सुरू आहे. हे संभाव्य चक्रीवादळ नेमके कुठे धडकेल याबाबत अद्याप स्पष्टता नसली तरी, ते जसजसे उत्तरेकडे सरकेल, तसतसे कोल्हापूर, सातारा, रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांमध्ये पश्चिमेकडून पूर्वेकडे वाहणारे मान्सूनसदृश ढग सक्रिय होतील. तथापि, या प्रणालीच्या पुढील स्थितीनुसार, तीन-चार दिवसांनंतर मेघगर्जनेसह पडणाऱ्या पावसाचे प्रमाण काहीसे कमी होण्याची शक्यता देखील वर्तवण्यात आली आहे.
मागील २४ तासांतील पावसाचा आढावा
काल सकाळी साडेआठपासून आज सकाळी साडेआठपर्यंतच्या कालावधीत राज्याच्या विविध भागांत पावसाने दमदार हजेरी लावली. गोव्यात अतिमुसळधार पाऊस ते अतिवृष्टी झाली, तर सिंधुदुर्ग जिल्ह्याच्या अनेक भागांमध्ये अतिमुसळधार पावसाची नोंद झाली. रत्नागिरी आणि रायगड जिल्ह्यांतही मुसळधार पाऊस झाला. पुणे आणि लातूर जिल्ह्यांतील काही ठिकाणी मुसळधार पाऊस पाहायला मिळाला, तसेच हिंगोली आणि परभणीच्या आसपासही मुसळधार पावसाच्या सरी बरसल्या. मध्य महाराष्ट्र आणि मराठवाड्यातील बहुतांश ठिकाणी पावसाने हजेरी लावली. कोकणातही बऱ्याच ठिकाणी पावसाच्या नोंदी झाल्या आहेत, आणि मुंबई परिसरात सुद्धा पावसाचे आगमन झाले. याउलट, विदर्भात तुरळक ठिकाणीच थोड्याफार पावसाच्या सरी काल पाहायला मिळाल्या होत्या.
आज रात्रीचा हवामान अंदाज (२१ मे) – जिल्हानिहाय आणि तालुकावार
आज सायंकाळपासूनच राज्याच्या अनेक भागांत ढगाळ वातावरण (Cloudy Weather) निर्माण झाले आहे. यवतमाळ, चंद्रपूर, गडचिरोली, धाराशिव, सोलापूर, सातारा, पुण्याचे काही भाग, सांगली, कोल्हापूर, रत्नागिरी, रायगडचे काही भाग, सिंधुदुर्ग, गोवा, बेळगाव आणि विजापूरच्या काही भागांमध्ये ढगांची दाटी असून, काही ठिकाणी पावसाच्या सरींना सुरुवातही झाली आहे.
आज रात्री सातारा, पुणे, रायगड, मुंबई व परिसर, रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग, गोवा, बेळगावचा भाग, कोल्हापूर, विजापूर, सांगली, सोलापूर, धाराशिव आणि लातूर या जिल्ह्यांमध्ये पाऊस होईल. यवतमाळ, चंद्रपूर, वर्ध्याचे काही भाग, गडचिरोली, नागपूरचे काही भाग, आणि अमरावतीच्या काही भागांतही पावसाची शक्यता आहे. जालना, छत्रपती संभाजीनगर, बीडचे काही भाग, परभणी, हिंगोली, वाशिम, बुलढाणा आणि अकोल्याच्या काही भागांमध्ये रात्री उशिरा ते पहाटेच्या दरम्यान पावसाच्या सरींची शक्यता हवामान मॉडेलनुसार दिसत आहे.
जरी सध्या या ठिकाणी ढग नसले तरी. उत्तर महाराष्ट्रातील नाशिक, धुळे, नंदुरबार, जळगाव भागात सध्या तरी मॉडेलनुसार विशेष पावसाचा अंदाज नाही, तर अहिल्यानगरच्या दक्षिण किंवा पूर्व भागांमध्येच थोडाफार पाऊस अपेक्षित आहे. तालुकावार विचार केल्यास, खंडाळा, पुरंदर, बारामती, वाई, महाबळेश्वर, भोर या ठिकाणी पावसाच्या जोरदार सरी पाहायला मिळतील. कोरेगावमध्ये सुद्धा पाऊस होणार आहे. सातारा, मान, खटावच्या काही भागांमध्ये रात्री पावसाचा अंदाज आहे. किनारपट्टीच्या संपूर्ण भागात, म्हणजेच रत्नागिरी, सिंधुदुर्गपासून ते रायगड, मुंबईपर्यंत, रात्री गडगडाट आणि पावसाच्या सरी काही भागांमध्ये पाहायला मिळतील.
सोलापूर जिल्ह्याचा विचार करता, करमाळ्याच्या आसपास आणि त्याला लागून असलेल्या इंदापूरच्या भागांमध्ये पावसाचे ढग असून, त्या ठिकाणी पाऊस अपेक्षित आहे. दक्षिण सोलापूर आणि अक्कलकोटच्या काही भागांमध्ये पावसाच्या सरींचा जोर असेल. धाराशिवच्याही काही भागांमध्ये पाऊस होण्याचा अंदाज आहे. नांदेड आणि यवतमाळचे लगतचे भाग, विशेषतः माहूर, किनवटच्या आसपासच्या भागांमध्ये पावसाच्या सरी बरसतील. दिग्रस, दारव्हाच्या आसपासही पाऊस होण्याचा अंदाज आहे. चंद्रपूर जिल्ह्यातील ब्रह्मपुरी, नागभीड, चिमूर, सिंदेवाही, वरोराच्या आसपास पाऊस होण्याचा अंदाज रात्रीसाठी दिसत आहे. नागपूरच्या सावनेरच्या आसपासच्या भागांमध्ये थोडासा गडगडाटासह पाऊस होईल, तर अमरावतीच्या चिखलदऱ्याच्या भागांमध्ये पाऊस होण्याचा अंदाज सध्या वर्तवण्यात येत आहे.
उद्याचा सविस्तर हवामान अंदाज (२२ मे) आणि वाऱ्यांची बदलती दिशा
उद्या, म्हणजेच २२ मे रोजी, ढगांच्या दिशेमध्ये काहीसा बदल अपेक्षित आहे. रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग येथे पश्चिमेकडून पूर्वेकडे जाणारे पावसासारखे वारे सक्रिय राहतील. दक्षिण मध्य महाराष्ट्राच्या आसपास एक शीअर झोनसारखी (Shear Zone) स्थिती निर्माण होण्याची शक्यता असून, यामुळे या ठिकाणी वाऱ्यांची किंवा ढगांची दिशा बदलताना दिसेल. राज्याच्या इतर भागांमध्ये पूर्वेकडून पश्चिमेकडे जोरदार प्रकारचे उंचावरचे वारे वाहतील, त्यामुळे ढग सुद्धा पूर्वेकडून पश्चिमेकडे सरकतील. उद्या सिंधुदुर्ग आणि गोवा येथे मुसळधार ते अतिमुसळधार, किंबहुना एखाद्या ठिकाणी अतिवृष्टी होण्याची शक्यता राहील.
कोल्हापूरच्या घाट विभागात अतिमुसळधार पाऊस होईल. रत्नागिरी आणि रायगडच्या किनारपट्टीच्या भागांमध्ये मुसळधार ते अतिमुसळधार पाऊस होण्याचा अंदाज आहे, तर याच जिल्ह्यांच्या अंतर्गत भागांमध्ये मध्यम ते मुसळधार स्वरूपाचा पाऊस होईल. पुणे, सातारा, सांगली, सोलापूर, धाराशिव, अहिल्यानगरचे काही भाग (विशेषतः दक्षिणेकडील), बीडचा दक्षिणेकडील भाग आणि लातूरच्या काही भागांमध्ये मेघगर्जनेसह मुसळधार स्वरूपाचा पाऊस पाहायला मिळण्याचा अंदाज आहे.
मुंबई, ठाणे, पालघर, नाशिक, छत्रपती संभाजीनगर, जालना, परभणी, हिंगोली, नांदेड, लातूर, यवतमाळ, चंद्रपूर, गडचिरोली आणि वाशिमच्या काही भागांमध्ये मेघगर्जनेसह एखाद-दुसऱ्या ठिकाणी, सार्वत्रिक नाही, मात्र मध्यम ते जोरदार पावसाच्या सरी पाहायला मिळतील. हा पाऊस सार्वत्रिक नसण्याची शक्यता आहे. नंदुरबार, धुळे, जळगाव, बुलढाणा, अकोला, अमरावती, वर्धा, नागपूर, भंडारा आणि गोंदिया या ठिकाणी स्थानिक ढग तयार झाले तरच पाऊस होईल, अन्यथा विशेष मोठा पावसाचा अंदाज नाही. तथापि, जळगाव आणि बुलढाण्याचे मध्यप्रदेश सीमावर्ती भाग, जेथे सातपुडा पर्वतरांग आहे, तेथे पावसाचे वातावरण निर्माण होऊन थोडासा गडगडाट होऊ शकतो. कोल्हापूर जिल्ह्याच्या घाट विभाग वगळता इतरत्र मध्यम पावसाच्या सरी होण्याचा अंदाज आहे, मुसळधार पावसाचा अंदाज प्रामुख्याने घाटाकडे असेल.
हवामान विभागाचे (IMD) उद्यासाठीचे महत्त्वाचे इशारे (Alerts)
भारतीय हवामान विभागाने (IMD) उद्यासाठी विविध जिल्ह्यांना सतर्कतेचे इशारे दिले आहेत. पुणे घाट, सातारा घाट आणि कोल्हापूर घाट येथे मुसळधार ते अतिमुसळधार पावसाचा ऑरेंज अलर्ट (Orange Alert) जारी करण्यात आला आहे. तसेच रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांमध्येही हवामान विभागाने मुसळधार ते अतिमुसळधार पाऊस होण्याचा ऑरेंज अलर्ट दिला आहे. कोल्हापूरच्या पूर्व भागांमध्ये मेघगर्जनेसह मध्यम ते जोरदार पावसाची शक्यता किंवा मुसळधार पावसाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे.
साताऱ्याच्या पूर्व भागांमध्ये ताशी ५० ते ६० किलोमीटर वेगाने वारे वाहून पाऊस होण्याचा यलो अलर्ट (Yellow Alert) देण्यात आला आहे. याव्यतिरिक्त, छत्रपती संभाजीनगर, नाशिक पश्चिम, पालघर, मुंबई, ठाणे तसेच धुळे आणि नंदुरबार या जिल्ह्यांमध्ये मेघगर्जनेसह मुसळधार पाऊस होण्याचा यलो अलर्ट देण्यात आला आहे. पुणे पूर्व, अहिल्यानगर, बीड, सोलापूर, धाराशिव, लातूर, जालना, जळगाव, बुलढाणा, अकोला, वाशिम, अमरावती, यवतमाळ आणि नागपूर या ठिकाणी हवामान विभागाने मेघगर्जनेसह पावसाचा यलो अलर्ट दिला आहे.
परभणी आणि हिंगोलीमध्ये हलका पाऊस किंवा हलकी गर्जना होण्याची शक्यता आहे. सांगली जिल्ह्यासाठी विशेष धोक्याचा इशारा नसून, हलक्या पावसाच्या सरी राहतील. नांदेडमध्येही हलका पाऊस किंवा हलकी गर्जना अपेक्षित आहे. वर्धा, चंद्रपूर, भंडारा, गोंदिया आणि गडचिरोली या ठिकाणी हवामान विभागाचे सध्या कोणतेही विशेष इशारे नाहीत.
राज्यातील तापमानाचा (Temperature) अंदाज
पावसामुळे राज्यात बहुतांश ठिकाणी तापमान (Temperature) सरासरीपेक्षा कमीच राहील. विदर्भाच्या काही भागांमध्ये तापमान ३८ ते ४० अंश सेल्सिअस पर्यंत जाऊ शकते. उर्वरित मराठवाडा, मध्य महाराष्ट्र, कोकण आणि गोवा येथे बऱ्याच ठिकाणी तापमान साधारणतः ३२ अंश सेल्सिअसच्या आसपास राहील. कोकणातील काही भाग आणि कोल्हापूरच्या काही भागांमध्ये तापमान अजून कमी, म्हणजेच साधारणतः २६ ते २८ अंश सेल्सिअस दरम्यान राहण्याचा अंदाज आहे.
नागरिकांनी, विशेषतः सखल भागात राहणाऱ्या आणि किनारपट्टीवरील नागरिकांनी, हवामान विभागाने दिलेल्या सूचनांचे पालन करावे आणि आवश्यक ती खबरदारी घ्यावी, असे आवाहन प्रशासनाकडून करण्यात येत आहे.
