मुख्य मथळा: राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी पाईपलाईन अनुदान योजना (Pipeline Subsidy Scheme); पीव्हीसी व एचडीपी पाईपसाठी मिळणार भरीव अनुदान, महाडीबीटी पोर्टलवरून (MahadBT Portal) असा करा ऑनलाईन अर्ज.
उपशीर्षक:
- योजनेचा उद्देश आणि लाभार्थी प्रवर्ग
- विविध प्रवर्गांसाठी अनुदानाची रक्कम आणि मर्यादा
- महाडीबीटी पोर्टलवर नवीन अर्ज करण्याची सविस्तर प्रक्रिया
- अर्ज भरताना घ्यावयाची काळजी आणि आवश्यक कागदपत्रे (अंदाजित)
- अर्ज शुल्क आणि पेमेंट करण्याची पद्धत
- अर्जाची स्थिती कशी तपासावी?
- जुने अर्जदार आणि नवीन अर्जदारांसाठी महत्त्वाच्या सूचना
मुंबई (Mumbai):
राज्यातील शेतकऱ्यांच्या सिंचन क्षमतेत वाढ व्हावी आणि पाण्याचा प्रत्येक थेंब अधिक उत्पादनक्षमतेने वापरला जावा, या हेतूने राज्य शासनाच्या कृषी विभागामार्फत पाईपलाईन अनुदान योजना (Pipeline Subsidy Scheme) अत्यंत प्रभावीपणे राबविण्यात येत आहे. या योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतापर्यंत पाणी पोहोचवण्यासाठी आवश्यक असणारे पीव्हीसी (PVC Pipe) आणि एचडीपीई (HDPE Pipe) पाईप्स खरेदी करण्याकरिता महत्त्वपूर्ण आर्थिक साहाय्य पुरवले जाते. या योजनेचा लाभ कसा घ्यावा, त्यासाठी महाडीबीटी पोर्टलवर (MahadBT Portal) ऑनलाईन अर्ज (Online Application) करण्याची नेमकी प्रक्रिया काय आहे, आणि कोणत्या प्रवर्गातील लाभार्थ्यांना किती अनुदान मिळू शकते, याबद्दलची सविस्तर माहिती आपण आज जाणून घेणार आहोत.
योजनेचा उद्देश आणि लाभार्थी प्रवर्ग
पाईपलाईन अनुदान योजनेचा प्राथमिक उद्देश हा शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीसाठी पाण्याची उपलब्धता सुलभ करणे, जलस्त्रोतापासून शेतापर्यंत पाणी वाहून नेत असताना होणारा पाण्याचा अपव्यय टाळणे आणि पर्यायाने कमी पाण्यात अधिक पिकांचे उत्पादन घेण्यास प्रोत्साहन देणे हा आहे. या योजनेचा लाभ राज्यातील सर्व शेतकरी घेऊ शकतात, ज्यामध्ये सर्वसाधारण (Open Category), इतर मागासवर्गीय (OBC), अनुसूचित जाती (SC), आणि अनुसूचित जमाती (ST) यांसारख्या विविध सामाजिक प्रवर्गातील शेतकऱ्यांचा समावेश होतो.
विविध प्रवर्गांसाठी अनुदानाची रक्कम
शासनाकडून दिले जाणारे अनुदान हे शेतकऱ्याच्या सामाजिक प्रवर्गानुसार आणि निवडलेल्या पाईपच्या प्रकारानुसार बदलते. सर्वसाधारण (Open) आणि इतर मागासवर्गीय (OBC) प्रवर्गातील लाभार्थ्यांना पीव्हीसी पाईपसाठी प्रति मीटर ३५ रुपये, तर एचडीपीई पाईपसाठी प्रति मीटर ५० रुपये इतके अनुदान दिले जाते. या प्रवर्गातील शेतकऱ्यांना जास्तीत जास्त १५,००० रुपयांच्या आर्थिक मर्यादेत, साधारणपणे ४२८ मीटर लांबीच्या पाईपसाठी हे अनुदान देय असते. याउलट, अनुसूचित जाती (SC) आणि अनुसूचित जमाती (ST) या प्रवर्गातील शेतकऱ्यांना अधिक प्रोत्साहन देण्यासाठी १००% अनुदान दिले जाते, ज्याची कमाल आर्थिक मर्यादा प्रति लाभार्थी ३०,००० रुपये इतकी निश्चित करण्यात आली आहे.
महाडीबीटी पोर्टलवरून ऑनलाईन अर्ज प्रक्रिया
पाईपलाईन अनुदानाचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना महाराष्ट्र शासनाच्या ‘महाडीबीटी शेतकरी योजना’ या पोर्टलवरून ऑनलाईन अर्ज सादर करणे अनिवार्य आहे. अर्ज करण्याची प्रक्रिया टप्प्याटप्प्याने समजून घेऊया:
प्रथम, शेतकऱ्यांनी गुगलवर “MahadBT Farmer Portal” असे सर्च करून किंवा थेट उपलब्ध असलेल्या लिंकद्वारे पोर्टलवर भेट द्यावी. पोर्टल उघडल्यावर ‘शेतकरी योजना’ हा पर्याय निवडून ‘अर्जदार लॉग इन’ विभागात जावे. येथे तुमचा नोंदणीकृत फार्मर आयडी (Farmer ID) आणि आधार-लिंक असलेल्या मोबाईल नंबरवर प्राप्त झालेला ओटीपी (OTP) वापरून लॉग इन करावे. ज्या शेतकऱ्यांनी यापूर्वी पोर्टलवर नोंदणी केलेली नाही, त्यांना प्रथम ‘नवीन अर्जदार नोंदणी’ करून आपली प्रोफाईल (Profile) तयार करावी लागेल.
लॉग इन यशस्वी झाल्यावर, तुमची प्रोफाईल १००% पूर्ण असल्याची खात्री करणे महत्त्वाचे आहे. जर प्रोफाईल अपूर्ण असेल, तर आवश्यक माहिती भरून ती अद्ययावत करावी. यानंतर, डॅशबोर्डवरील “अर्ज करा” या पर्यायावर क्लिक करून “नवीन घटकासाठी अर्ज करा” हे बटन निवडावे. येथे विविध कृषी योजनांच्या बाबी प्रदर्शित होतील, ज्यामधून आपल्याला “सिंचन साधने व सुविधा” ही मुख्य बाब निवडायची आहे. ही बाब निवडल्यावर तुमचा तालुका, गाव इत्यादी माहिती आपोआप भरली जाईल.
“सिंचन साधने व सुविधा” या मुख्य बाबीअंतर्गत, उपघटक म्हणून “पाईप” हा पर्याय निवडावा. येथे पीव्हीसी पाईप, एचडीपीई पाईप, ट्यूब पाईप असे विविध पर्याय दिसतील. तुम्हाला ज्या प्रकारच्या पाईपसाठी अनुदान हवे आहे, तो प्रकार आणि त्याची आवश्यक लांबी मीटरमध्ये (साधारणतः ६० मीटर ते ४२८ मीटर) नमूद करावी. उदाहरणार्थ, ४२८ मीटरसाठी अर्ज करता येईल, परंतु ४५० मीटर किंवा ६० मीटरपेक्षा कमी विषम आकडा टाकल्यास तो स्वीकारला जाणार नाही, अशा सूचना प्रणाली देऊ शकते.
यानंतर, योजनेच्या अटी व शर्ती (Terms and Conditions) काळजीपूर्वक वाचून ‘मला मान्य आहेत’ यासमोरील चौकटीत टिक करून “बाब जतन करा” या बटनावर क्लिक करावे. तुमची निवडलेली बाब यशस्वीरीत्या जतन झाल्यावर, तुम्हाला इतरही बाबी निवडायच्या आहेत का, असे विचारले जाईल. नसल्यास ‘नाही’ निवडून पुढे जावे.
अंतिम अर्ज सादर करण्यासाठी, मुख्य पृष्ठावर परत येऊन “अर्ज सादर करा” या पर्यायावर क्लिक करावे. येथे “पहा” पर्यायावर क्लिक करून तुम्ही निवडलेल्या बाबींची पुन्हा एकदा खात्री करावी. जर एकापेक्षा जास्त बाबी निवडल्या असतील, तर त्यांना तुमच्या गरजेनुसार प्राधान्यक्रम (Priority) द्यावा. पुन्हा एकदा अटी व शर्तींना मान्यता देऊन अर्ज अंतिमरित्या सादर करण्याच्या प्रक्रियेकडे वळावे.
अर्ज शुल्क आणि पेमेंट पद्धत
अर्ज अंतिमरित्या सादर करण्यापूर्वी, तुम्हाला नाममात्र अर्ज शुल्क (Application Fee) भरावे लागते, जे साधारणपणे २३ रुपये ६० पैसे इतके असते. “मेक पेमेंट” (Make Payment) वर क्लिक केल्यावर तुम्ही पेमेंट गेटवेवर (Payment Gateway) जाल. येथे नेट बँकिंग (Net Banking), क्रेडिट कार्ड (Credit Card), डेबिट कार्ड (Debit Card), क्यूआर कोड (QR Code) किंवा युपीआय (UPI) यांसारख्या विविध पर्यांयाद्वारे तुम्ही हे शुल्क भरू शकता. क्यूआर कोडद्वारे पेमेंट करणे हा एक सोपा आणि जलद पर्याय उपलब्ध आहे. पेमेंट यशस्वी झाल्यावर, तुम्हाला त्याचा संदेश प्राप्त होईल आणि पेमेंटची पावती (Receipt) दिसेल. अर्जाची आणि पावतीची प्रिंट काढून जपून ठेवावी.
अर्जाची स्थिती आणि पुढील कार्यवाही
पेमेंट प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर, तुम्ही तुमच्या महाडीबीटी पोर्टलवरील लॉग इनमध्ये “घटक तपशील पहा” किंवा “मी अर्ज केलेल्या बाबी” या विभागात तुमच्या अर्जाची सद्यस्थिती (Application Status) तपासू शकता. सुरुवातीला तुमचा अर्ज “छाननी अंतर्गत अर्ज” (Application under scrutiny) या स्थितीत दिसेल. छाननी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर आणि तुमची निवड झाल्यास, तुमचे नाव निवड यादीमध्ये (Selection List) दर्शविले जाईल. या निवड याद्या वेळोवेळी पोर्टलच्या मुख्य पृष्ठावरही प्रसिद्ध केल्या जातात.
जुन्या व नवीन अर्जदारांसाठी सूचना
ज्या शेतकऱ्यांनी यापूर्वी पाईपलाईन अनुदानासाठी अर्ज केला आहे परंतु अद्याप लाभ मिळालेला नाही, त्यांनी प्रतीक्षा यादीतील (Waiting List) आपला क्रमांक नियमितपणे तपासावा. ही योजना प्रामुख्याने “प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य” आणि उपलब्ध निधीनुसार राबविली जात असल्याने, यादीतील तुमचा क्रमांक आल्यावर तुम्हाला अनुदानाचा लाभ दिला जाईल. ज्या शेतकऱ्यांनी अद्याप अर्ज केलेला नाही, त्यांनी वर नमूद केलेल्या प्रक्रियेनुसार लवकरात लवकर नवीन अर्ज सादर करावा.
निष्कर्ष
शेतकऱ्यांसाठी पाईपलाईन अनुदान योजना ही सिंचनाच्या सोयी वाढवून शेती उत्पादनात भर घालणारी एक अत्यंत महत्त्वाची योजना आहे. योग्य माहितीसह आणि अचूक पद्धतीने ऑनलाईन अर्ज भरून राज्यातील असंख्य शेतकरी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात. “मागेल त्याला योजना” आणि “प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य” या तत्त्वांवर ही योजना आधारित असल्याने, इच्छुक शेतकऱ्यांनी विनाविलंब अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करून या संधीचा फायदा घ्यावा, असे आवाहन कृषी विभागामार्फत करण्यात येत आहे. अधिक तपशील आणि मदतीसाठी आपल्या तालुक्यातील कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधणेदेखील उपयुक्त ठरू शकते.
