मुख्य मथळा: नैऋत्य मोसमी पावसाचे (Monsoon sets in over Kerala) केरळमध्ये (Kerala) विक्रमी वेळेआधीच आगमन; २००९ नंतर प्रथमच २४ मे रोजी धडक, शेतकऱ्यांमध्ये (Farmers) आनंदाचे वातावरण, महाराष्ट्राकडे (Maharashtra) वेगवान कूच.
विशेष प्रतिनिधी, मुंबई (Mumbai), दि. २४ मे २०२५:
देशभरातील नागरिकांसाठी आणि विशेषतः बळीराजासाठी (Farmers) अत्यंत आनंदाची आणि दिलासादायक बातमी आहे. दरवर्षी ज्याच्या आगमनाकडे डोळे लावून बसलेला शेतकरी वर्ग असतो, तो नैऋत्य मोसमी पाऊस (Southwest Monsoon) यंदा २०२५ मध्ये विक्रमी वेळेच्या तब्बल आठवडाभर आधीच केरळच्या (Kerala) भूमीवर दाखल झाला आहे.
भारतीय हवामान खात्याने (IMD – Indian Meteorological Department) दिलेल्या अधिकृत माहितीनुसार, मान्सूनने आज, शनिवारी २४ मे रोजीच केरळमध्ये जोरदार धडक दिली असून, या अनपेक्षित आणि सुखद वृत्ताने शेतकऱ्यांसह देशभरातील नागरिकांच्या मनात आनंदाच्या लहरी उमटल्या आहेत. विशेष म्हणजे, २००९ सालानंतर ही पहिलीच वेळ आहे की मान्सून इतक्या लवकर केरळच्या भूमीवर सक्रिय झाला आहे. २००९ मध्ये मान्सून २३ मे रोजी दाखल झाला होता, आणि आता सोळा वर्षांनंतर २०२५ मध्ये त्याने पुन्हा एकदा २४ मे रोजी केरळात आपली वर्दी दिली आहे, जी एक विक्रमी नोंद मानली जात आहे.
विक्रमी वेळेआधीच मान्सूनची सलामी (Monsoon’s Early Salute)
भारतीय हवामान खात्याने (IMD) आज दुपारी या वृत्ताला दुजोरा दिला. सामान्यतः केरळमध्ये मान्सूनचे आगमन १ जूनच्या आसपास अपेक्षित असते. मात्र, यंदा तब्बल आठ दिवस आधीच मान्सूनने हजेरी लावल्याने सर्वांनाच सुखद धक्का बसला आहे. हवामान शास्त्रज्ञांच्या (Meteorologists) मते, बंगालच्या उपसागरात आणि अरबी समुद्रात तयार झालेले पोषक वातावरण (Favorable Climatic Conditions) मान्सूनच्या या वेगवान प्रगतीला कारणीभूत ठरले आहे. या लवकरच्या आगमनामुळे आगामी खरीप हंगामासाठी (Kharif Season) अत्यंत सकारात्मक चित्र निर्माण झाले आहे.
पोषक हवामानामुळे वेगवान प्रगती (Rapid Progress due to Favorable Conditions)
यंदा मान्सूनला (Monsoon 2025) सुरुवातीपासूनच अत्यंत पोषक हवामान लाभल्याने त्याची सुरुवातही अत्यंत जोमदार झाली. नियोजित वेळेच्या सुमारे पाच दिवस आधीच, म्हणजेच १३ मे रोजी मान्सूनने दक्षिण अंदमान समुद्र, संपूर्ण निकोबार बेटे आणि बंगालच्या उपसागराचा काही भाग व्यापला होता. त्यानंतर वेगाने पुढे सरकत तो बुधवारी श्रीलंकेच्या दक्षिण भागापर्यंत पोहोचला होता.
हवामान खात्याने सुरुवातीला २६ मे रोजी मान्सून केरळमध्ये दाखल होण्याचा अंदाज वर्तवला होता. मात्र, मान्सूनने हवामान खात्याच्या अंदाजालाही मागे टाकत दोन दिवस आधीच, शनिवारी (२४ मे) केरळमध्ये दमदार आगमन केले. यापूर्वी बुधवारपर्यंत मान्सून दक्षिण अरबी समुद्र, मालदीव आणि कोमोरिनच्या संपूर्ण भागात विस्तारला होता आणि गुरुवार-शुक्रवार या दोन दिवसांत त्या भागात अधिक सक्रिय झाल्यानंतर आज शनिवारी त्याने केरळ गाठले.
महाराष्ट्राच्या वेशीवर; कोकण, दक्षिण महाराष्ट्रात लवकरच (At Maharashtra’s Doorstep; Soon in Konkan, South Maharashtra)
हवामान विभागाने (Meteorological Department) जाहीर केल्यानुसार, केरळमध्ये दाखल झाल्यानंतर मान्सूनने आता कर्नाटक राज्यातील कारवारपर्यंत मजल मारली आहे. त्याची पुढील वाटचालही तितकीच आश्वासक आणि वेगात सुरू आहे. IMD च्या अंदाजानुसार, येत्या दोन दिवसांत, म्हणजेच सोमवार, २६ मे पर्यंत तो तळकोकणातील (Konkan Region) सिंधुदुर्ग, रत्नागिरी जिल्हे आणि दक्षिण मध्य महाराष्ट्रातील (South Central Maharashtra) सोलापूर, सातारा, सांगली, कोल्हापूर जिल्ह्यांच्या काही भागांत पोहोचण्याची दाट शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. यामुळे या भागांमध्ये लवकरच मान्सूनपूर्व पावसाच्या (Pre-Monsoon Showers) सरींऐवजी थेट मान्सूनच्या पावसाला सुरुवात होण्याची चिन्हे आहेत, ज्यामुळे उकाड्याने त्रस्त नागरिकांना दिलासा मिळेल.
बळीराजाला दिलासा; खरीप हंगामाच्या तयारीला वेग (Relief for Farmers; Kharif Season Preparations Gain Momentum)
मान्सूनचे हे वेळेआधीचे आणि दमदार आगमन म्हणजे बळीराजासाठी (Farming Community) अमृतसंजीवनी ठरले आहे. यामुळे शेतीच्या कामांना, विशेषतः पेरणीपूर्व मशागतीच्या (Pre-sowing Tillage) कामांना आता प्रचंड वेग येणार आहे. हवामान खात्याने शेतकऱ्यांना खरीप हंगामाच्या (Kharif Season Agriculture) दृष्टीने शेतीची कामे वेळेत पूर्ण करण्याचा आणि पेरणीसाठी सज्ज राहण्याचा सल्ला दिला आहे. वेळेवर आणि चांगला पाऊस झाल्यास पिकांची वाढ चांगली होऊन कृषी उत्पादनात (Agricultural Output) लक्षणीय वाढ होण्याची आशा पल्लवित झाली आहे. पिण्याच्या पाण्याची समस्याही (Drinking Water Scarcity) यामुळे मोठ्या प्रमाणात सुटण्यास मदत होणार आहे.
मान्सूनचा ‘लहरी’ प्रवास: केरळ आगमनाचा मागोवा (Monsoon’s ‘Erratic’ Journey: Tracking Kerala Arrival)
केरळमधील मान्सूनच्या आगमनाचा (Monsoon Onset Kerala) गेल्या काही दशकांतील इतिहास पाहिल्यास त्याचा ‘लहरी’ आणि काहीसा ‘अनियमित’ (Irregular Pattern) स्वभाव स्पष्टपणे दिसून येतो. हा प्रवास खालीलप्रमाणे राहिला आहे:
- विक्रमी लवकर आगमन:
- २००९: २३ मे
- २०२५: २४ मे
- सरासरीपेक्षा उशिराने आगमन:
- २०१४: ६ जून
- २०१९: ८ जून
- २०२३: ८ जून
- २०१६: ८ जून
- साधारणपणे वेळेच्या आसपास किंवा किंचित उशिरा/लवकर:
- २०१०: ३१ मे
- २०११: २९ मे
- २०१२: ५ जून
- २०१३: १ जून
- २०१५: ५ जून
- २०१७: ३० मे
- २०१८: २९ मे
- २०२०: १ जून
- २०२१: ३ जून
- २०२२: २९ मे
- २०२४: ३० मे
हा बदलता क्रमच मान्सूनच्या आगमनातील नैसर्गिक परिवर्तनशीलता (Natural Variability) आणि अनेक जागतिक हवामान घटकांवरील (Global Weather Parameters) त्याचे अवलंबित्व दर्शवतो.
Update on southwest Monsoon Advance today, the 24th May 2025 over India
❖The Southwest Monsoon has further advanced into remaining parts of south Arabian Sea, some parts of westcentral & eastcentral Arabian Sea, entire Lakshadweep area, Kerala, Mahe, some parts of Karnataka,… pic.twitter.com/4VsTjrSRw9
— India Meteorological Department (@Indiametdept) May 24, 2025
एकंदरीत, २०२५ च्या मान्सूनची ही दमदार आणि वेळेआधीची सुरुवात अत्यंत शुभसंकेत मानली जात असून, यामुळे देशाच्या अर्थव्यवस्थेला (Indian Economy) आणि विशेषतः कृषी क्षेत्राला (Agricultural Sector) मोठी चालना मिळण्याची अपेक्षा आहे. पुढील काही दिवसांत मान्सून महाराष्ट्रासह देशाच्या इतर भागांत कसा進गतो, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे.
