कापूस लागवडीचे योग्य अंतर (Cotton Planting Distance) आणि जमिनीच्या प्रकारानुसार शास्त्रीय नियोजन केल्यास एकरी २० क्विंटलपर्यंत उत्पादन शक्य; पाटील बायोटेकचा शेतकऱ्यांना मोलाचा सल्ला.
महाराष्ट्र (Maharashtra) राज्यातील मराठवाडा (Marathwada), खान्देश (Khandesh) आणि विदर्भ (Vidarbha) यांसारख्या प्रमुख कापूस उत्पादक (Cotton Production) पट्ट्यांमध्ये सध्या कापूस लागवडीची लगबग सुरू आहे. अनेक शेतकरी बांधव अधिक उत्पादन कसे मिळवावे या चिंतेत असतात. अशा परिस्थितीत, पाटील बायोटेकचे (Patil Biotech) श्री. विशाल यांनी कापूस पिकाच्या लागवडीतील अत्यंत महत्त्वाचा पैलू असलेल्या लागवडीच्या अंतरावर प्रकाश टाकला आहे. त्यांच्या मते, योग्य लागवड अंतर आणि जमिनीच्या प्रकारानुसार नियोजन केल्यास एकरी १०, १५ ते अगदी २० क्विंटलपर्यंतही उत्पादन घेणे शक्य आहे.
कापूस लागवडीचे अंतर आणि एकरी उत्पादन (Cotton Planting Distance and Per Acre Yield)
कापूस पिकाचे उत्पादन हे मुख्यत्वेकरून एका एकरामध्ये किती झाडे बसतात आणि प्रत्येक झाडापासून किती कापूस मिळतो यावर अवलंबून असते. लागवडीचे अंतर (Planting Spacing) हेच गणित निश्चित करते. त्यामुळे लागवड करण्यापूर्वीच योग्य अंतराची निवड करणे उत्पादनाच्या दृष्टीने अत्यंत फायद्याचे ठरते, असे पाटील बायोटेकच्या वतीने सांगण्यात आले.
जमिनीच्या प्रकारानुसार लागवड पद्धती (Planting Methods Based on Soil Type)
शेतकरी बंधूंनो, तुमच्या जमिनीचा प्रकार (Soil Type) आणि पाण्याची उपलब्धता यानुसार लागवडीचे अंतर बदलणे गरजेचे आहे. पाटील बायोटेकने विविध प्रकारच्या जमिनींसाठी वेगवेगळ्या लागवड पद्धती आणि अंतराच्या शिफारसी केल्या आहेत.
ठिबक सिंचनाखालील काळ्या कसदार जमिनीसाठी शिफारस (Recommendation for Black Fertile Soil with Drip Irrigation)
ज्या शेतकऱ्यांकडे काळी कसदार जमीन (Black Fertile Soil) आहे आणि ठिबक सिंचनाची (Drip Irrigation) सोय आहे, त्यांच्यासाठी ४ बाय २ फूट (4×2 Feet) हे अंतर अत्यंत उपयुक्त ठरू शकते. यामध्ये:
- दोन ड्रीप लाईनमधील अंतर ४ फूट ठेवावे.
- एकाच ड्रीप लाईनवरील दोन रोपांमधील अंतर २ फूट ठेवावे.
या पद्धतीने लागवड केल्यास एकरी सुमारे ५,२५० ते ५,४०० रोपे बसतात. अशा लागवडीसाठी जास्त उंच न वाढणाऱ्या, परंतु जास्त फुटवा (Bushy Growth) करणाऱ्या आणि अधिक फळफांद्या (Fruiting Branches) लागणाऱ्या वाणांची निवड करणे फायदेशीर ठरते. प्रत्येक झाडाला सरासरी १२० ग्रॅम (३०-४० बोंडे) कापूस जरी लागला, तरी एकरी १४ ते १५ क्विंटल उत्पादन सहज मिळू शकते.
कोरडवाहू व जिरायती क्षेत्रासाठी घन लागवड तंत्र (High-Density Planting for Dry Land and Rain-fed Areas)
ज्या शेतकऱ्यांची जमीन कोरडवाहू (Dry Land Farming), मुरकाड किंवा जिरायती (Rain-fed Agriculture) आहे, जिथे पाण्याची सोय उपलब्ध नाही, अशा शेतकऱ्यांनी घन लागवड (Ghan Lagwad / High-Density Planting) पद्धतीचा अवलंब करणे योग्य ठरते. यासाठी:
- दोन ओळींमधील अंतर ३ फूट ठेवावे.
- एका ओळीतील दोन रोपांमधील अंतर १ फूट ठेवावे (3×1 Feet).
या पद्धतीने लागवड केल्यास एकरी सुमारे ९,५०० रोपे बसतात. प्रत्येक झाडाला ८० ते १०० ग्रॅम जरी कापूस मिळाला, तरी १० क्विंटलपेक्षा अधिक उत्पादन मिळण्याची शक्यता असते.
काळी जमीन, पाण्याची सोय पण ठिबक नाही? हे अंतर वापरा (Black Soil, Some Irrigation but No Drip? Use This Distance)
अनेक शेतकऱ्यांकडे काळी भारी जमीन असते, ठिबक सिंचन नसते परंतु एखादे-दुसरे पाणी देण्याची सोय (Limited Irrigation) असते. अशा शेतकऱ्यांसाठी:
- दोन ओळींमधील अंतर ४ फूट ठेवावे.
- एका ओळीतील दोन रोपांमधील अंतर १ फूट ठेवावे (4×1 Feet).
या लागवड अंतराने एकरी सुमारे ५,५०० ते ६,००० रोपे बसतात. प्रत्येक झाडाला १०० ते १२० ग्रॅम कापूस लागल्यास १२ ते १५ क्विंटलपर्यंत उत्पादन मिळू शकते.
शेतकऱ्यांसाठी सूचना व आवाहन (Advice and Appeal to Farmers)
पाटील बायोटेकचे श्री. विशाल शेतकऱ्यांना आवाहन करतात की, त्यांनी आपल्या जमिनीचा प्रकार, पाण्याची उपलब्धता आणि निवडलेल्या कापूस वाणाचा प्रकार (Cotton Variety) लक्षात घेऊनच लागवडीच्या अंतराची निवड करावी. योग्य लागवड अंतर निवडल्यास झाडांची संख्या योग्य राहते, त्यांना सूर्यप्रकाश, हवा आणि अन्नद्रव्ये पुरेशा प्रमाणात मिळतात, ज्यामुळे उत्पादनात निश्चित वाढ होते. पिकातील कोणत्याही समस्येसाठी किंवा अधिक माहितीसाठी शेतकरी पाटील बायोटेकशी ७५०७७७५३५५ या व्हॉट्सॲप क्रमांकावर संपर्क साधू शकतात किंवा त्यांच्या युट्युब चॅनेलवरील व्हिडिओखाली कमेंट करून आपले प्रश्न विचारू शकतात.
कापूस शेतीमध्ये (Cotton Agriculture) आधुनिक तंत्रज्ञान आणि शास्त्रीय पद्धतींचा अवलंब केल्यास उत्पादन खर्च कमी करून नफा वाढवणे शक्य आहे. लागवडीचे योग्य अंतर हा त्यातीलच एक महत्त्वाचा भाग आहे. “आम्ही आनंद पेरतो” या ब्रीदवाक्यानुसार, पाटील बायोटेक शेतकऱ्यांच्या समृद्धीसाठी नवनवीन माहिती आणि मार्गदर्शन उपलब्ध करून देत आहे.
