Bacchu Kadu “शेतकरी जाती-धर्मात अडकला, प्रश्नांवर बोलत नाही, म्हणूनच मरतोय!” – बच्चू कडू यांचा घणाघात; कर्जमाफी, हमीभाव आणि शासकीय अनास्थेवर सडेतोड उत्तरं. (Bacchu Kadu Interview, Farmer Issues, Loan Waiver, MSP)
- “दिल्लीतला नेता मेला तर गावभर बॅनर, बाप मेला तर पोरगं रडायला तयार नाही!” – बच्चू कडू यांची उद्विग्नता
- कर्जमाफीच्या आश्वासनांना नांगर; शेतकरी नेत्यांच्या भूमिकेवर प्रश्नचिन्ह
- “शेतकऱ्याच्या डोक्यात जात-धर्म-पंथ घुसवलाय!” – मतदानाच्या राजकारणावर प्रहार
- पिक विमा घोटाळा (Crop Insurance Scam) ते खतांचे वाढते भाव; शेतकऱ्यांची लूट थांबणार कधी?
- अर्थभेदाची लढाई महत्त्वाची; “भीक नको, घामाचे दाम द्या!”
- महिला शेतकरी (Women Farmers) आणि शेतमजुरांचे प्रश्न ऐरणीवर
- “मतदान हे हत्याराच्या ताकदीचं, पण आम्ही वापर चुकवतोय!” – कडूंचे आत्मपरीक्षणाचे आवाहन
‘हॅलो कृषी’ विशेष मुलाखत, पुणे:
शेतकरी, शेतमजूर आणि दिव्यांगांच्या प्रश्नांवर नेहमीच आक्रमक भूमिका घेणारे, रस्त्यावर उतरून संघर्ष करणारे नेते म्हणून ओळखले जाणारे आमदार बच्चू कडू यांनी ‘हॅलो कृषी’च्या विशेष पॉडकास्टमध्ये (Podcast) शेतकऱ्यांच्या सद्यस्थितीवर, सरकारच्या धोरणांवर आणि व्यवस्थेच्या अनास्थेवर जोरदार आसूड ओढले. त्यांची ही मुलाखत शेतकऱ्यांच्या डोळ्यात अंजन घालणारी आणि व्यवस्थेला जाब विचारणारी ठरली.
“दिल्लीतला नेता मेला तर गावभर बॅनर, बाप मेला तर पोरगं रडायला तयार नाही!” – बच्चू कडू यांची उद्विग्नता
मुलाखतीच्या सुरुवातीलाच बच्चू कडू यांनी समाजाच्या आणि शेतकऱ्यांच्या बदललेल्या मानसिकतेवर बोट ठेवले. ते म्हणाले, “हाच जर सचिन जाधव (आत्महत्याग्रस्त शेतकरी) जाती-धर्माच्या दंगलीत मेला असता, तर गावंच्या गावं पेटली असती, घरंना घरं पेटून टाकली असती. धर्माचे आणि जातीचे झेंडे आम्ही गावोगाव फडकवले असते. पण व्यवस्थेनं मेला, तर त्याचं महत्त्व संपलेलं आहे. आम्ही व्यवस्थेनं मरतोय, रोज मरतोय! दिल्लीतला नेता मेला तर गावागावात बॅनर लागतात, पण घरातला बाप मेला तर पोरगंसुद्धा रडायला तयार नाही, ही आजची आमची मानसिकता झाली आहे.” यातून शेतकऱ्यांच्या जीवापेक्षा राजकारण आणि प्रतीकांना महत्त्व दिले जात असल्याची खंत त्यांनी व्यक्त केली.
कर्जमाफीच्या (Loan Waiver) आश्वासनांना नांगर; शेतकरी नेत्यांच्या भूमिकेवर प्रश्नचिन्ह
निवडणुकांच्या तोंडावर दिल्या जाणाऱ्या कर्जमाफीच्या आश्वासनांवर बोलताना ते म्हणाले, “ज्यावेळेस ते त्यांच्या जाहीरनाम्यात सांगतात की आम्ही कर्जमाफी करू, हाच त्यांचा पहिला मुद्दा असतो. आम्ही निवडून आलो तर कर्जमाफी करू. पण निवडून आले की काय? त्या सगळ्या आश्वासनांवरती त्यांनी नांगर फिरवला! आणि या सगळ्या गोंधळात विरोधी पक्ष शांत का बसतात, हे पण एक कोडं आहे.”
“शेतकऱ्याच्या डोक्यात जात-धर्म-पंथ घुसवलाय!” – मतदानाच्या राजकारणावर प्रहार
शेतकरी आपल्या मूळ प्रश्नांपासून कसा भरकटला आहे यावर प्रकाश टाकताना कडू म्हणाले, “शेतकरी या प्रश्नांपेक्षा जातीच्या प्रश्नांवर, झेंड्याच्या रंगाच्या खेळावर जास्त लक्ष देतो. मागणी बघून मत मारणारी शेतकऱ्याची जमातच संपलेली आहे. त्याला त्याच्या डोक्यात व्यवस्थित जात-धर्म-पंथ घुसवलाय. निळा, हिरवा, पिवळा, भगवा… हे व्यवस्थित घालण्याचं काम आणि इतिहासात रुजवून ठेवण्याचं काम झालंय, पण अर्थामध्ये मात्र त्याला अर्थहीन ठेवलेलं आहे.”
पिक विमा घोटाळा (Crop Insurance Scam) ते खतांचे वाढते भाव; शेतकऱ्यांची लूट थांबणार कधी?
शेतकऱ्यांची होणारी आर्थिक लूट आणि त्याकडे होणारे दुर्लक्ष यावर ते म्हणाले, “पहिलं तर ५०० रुपयांचा चोर असला ना, तर त्याला मारतो, ३२९ दाखल होतं, लगेच गुन्हे दाखल होते, हातकडी लागते, सजावं लागतं. पण पीक विमा घोटाळ्यात (Pik Vima Ghotala) एवढा मोठा घोटाळा केला, कोणावर गुन्हा दाखल झाला का? कुणाला हातकडी लागली का? इथं बाप मेला तरी चालते पण नेता जिवंत राहिला पाहिजे, अशी परिस्थिती आहे.”
खतांच्या वाढत्या भावावर ते म्हणाले, “युरियाची एमआरपी ४४८ रुपये असताना, भारत सरकार त्यावर १५०० रुपये सबसिडी (Subsidy) देतं. ही सगळी परिस्थिती शेतकऱ्यांच्या विरोधात आहे.”
अर्थभेदाची लढाई महत्त्वाची; “भीक नको, घामाचे दाम द्या!”
शेतकऱ्याने आता कोणती लढाई लढायला हवी याबद्दल बोलताना ते म्हणाले, “आम्ही जातीय भेद नाही, धर्मभेद नाही, तर अर्थभेदाची लढाई लढली पाहिजे. हा अर्थभेद आमच्या विकासातला सगळ्यात मोठा अडथळा आहे. शरद जोशींनी एक वाक्य लिहिलं होतं, ‘भीक नको, हवे घामाचे दाम!’ पण ते दाम का भेटत नाहीत? तुमच्या माईकपासून कॅमेऱ्याचे भाव कारखानदार ठरवतो, पण माझ्या शेतमालाचे भाव मात्र एपीएमसीमधला दलाल ठरवतो. इथंच सगळं गणित बिघडलंय.”
महिला शेतकरी (Women Farmers) आणि शेतमजुरांचे प्रश्न ऐरणीवर
महिला शेतकऱ्यांच्या योगदानाबद्दल आणि त्यांच्या उपेक्षेबद्दल ते म्हणाले, “घरातलं घरपण आणि शेतातला हिशोब, त्यातली मेहनत, या सगळ्या गोष्टी जपणारी जर कोणी असेल तर त्या आमच्या महिला आहेत. आमची आई, माय, भगिनी. त्यांनी व्यवस्थित शेती सांभाळली. पण तिच्या नावानं सातबारा नाही, तिच्या नावाने कर्ज (Loan for Women Farmers) नाही. तिच्यासाठी स्वतंत्र योजना नाहीत. जशी ‘लाडकी बहीण’ योजना आहे, तशी ‘शेतकरी लाडकी बहीण’ अशी काही योजना का नाही?”
शेतमजुरांच्या प्रश्नांवर ते म्हणाले, “शेतकरी अपघात विमा योजना गोपीनाथ मुंडे यांच्या नावाने आहे. साप चावून किंवा अपघात झाला तर शेतकऱ्याला २ लाख मिळतात. पण तोच साप मजुराला चावला किंवा अपघात झाला तर त्याला काहीच नाही. ही राहणारी गोष्ट आहे. एकही योजना शेतमजुरांसाठी ना केंद्राची आहे ना राज्याची.”
“मतदान हे हत्याराच्या ताकदीचं, पण आम्ही वापर चुकवतोय!” – कडूंचे आत्मपरीक्षणाचे आवाहन
लोकशाहीत मतदाराच्या ताकदीवर जोर देताना बच्चू कडू म्हणाले, “डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी घटनेच्या माध्यमातून मतदानाचा अधिकार दिला. तो कशासाठी? तर अतिउत्साही, चांगलं काम करणाऱ्याला आनंदाने मत मारा आणि तुमच्या सोयीचं काम करत नसेल तर रोष व्यक्त करा. याचं नाव लोकशाही. पण आता आनंदही नाही, वेदनाही नाही, दुःखही नाही… फक्त झेंडा आहे! कोणाचा भगवा, कोणाचा हिरवा, कोणाचा निळा. हे सगळे राक्षस एवढे मोठे झालेत की तेच आपल्याला खेळवत आहेत. दहा आंदोलनांची ताकद एका मतदानात असते, पण ते हत्यारच आम्ही चुकीच्या पद्धतीने वापरतोय.”
एकंदरीत, बच्चू कडू यांनी शेतकऱ्यांच्या प्रश्नांना, त्यांच्या व्यथांना आणि व्यवस्थेतील त्रुटींना अत्यंत परखडपणे आवाज दिला. त्यांच्या या झंझावाती मुलाखतीमुळे शेतकऱ्यांच्या प्रश्नांवर पुन्हा एकदा गंभीरपणे विचार करण्याची आणि कृती करण्याची गरज अधोरेखित झाली आहे.
