मुख्य मथळा: महाराष्ट्रात (Dr Ramchandra Sable) येत्या २८ ते ३१ मे दरम्यान कमी दाबाच्या पट्ट्यामुळे (Low-Pressure System) पावसाचा जोर वाढणार असल्याचा अंदाज हवामान तज्ञ डॉ. रामचंद्र साबळे यांनी व्यक्त केला आहे. शेतकऱ्यांनी या काळात शेती व्यवस्थापनात (Farm Management) विशेष काळजी घेण्याचे आणि पेरणीसाठी (Sowing) जूनच्या पहिल्या आठवड्यात ‘दांड वापसा’ स्थितीची वाट पाहण्याचे आवाहन त्यांनी केले आहे.
विशेष प्रतिनिधी, महाराष्ट्र:
महाराष्ट्रातील तमाम शेतकरी बंधूंसाठी हवामान आणि कृषी व्यवस्थापनासंदर्भात एक अत्यंत महत्त्वाची माहिती समोर आली आहे. प्रसिद्ध हवामान तज्ञ डॉ. रामचंद्र साबळे यांनी आगामी काळातील हवामानाचा सविस्तर अंदाज (Weather Forecast) वर्तवला असून, शेतकऱ्यांनी त्यानुसार आपल्या शेती कामांचे नियोजन कसे करावे, याबाबत मोलाचे मार्गदर्शन केले आहे. हवामान बदलामुळे (Climate Change) राज्यात १३ मे पासून सुरू असलेला पाऊस पुढेही कायम राहणार असून, त्याचे प्रमाण काही प्रमाणात वाढण्याची शक्यता त्यांनी वर्तवली आहे.
कमी दाबाचे क्षेत्र आणि पावसाचा जोर (Low-Pressure Area and Rainfall Intensity)
डॉ. साबळे यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, महाराष्ट्रावर २८ मे, बुधवार रोजी ९९८ ते १००० हेप्टापास्कल इतका कमी हवेचा दाब निर्माण होत आहे. हे कमी दाबाचे क्षेत्र (Low-Pressure Belt) २९ मे आणि ३० मे रोजीही कायम राहणार असून, ३० मे रोजी ९९८ हेप्टापास्कल इतका कमी दाब अपेक्षित आहे. ३१ मे रोजी हा दाब १००० हेप्टापास्कल इतका राहील. या कमी हवेच्या दाबामुळे २८ मे ते ३१ मे (बुधवार ते शनिवार) या कालावधीत राज्यात पावसाचे प्रमाण लक्षणीय वाढण्याची दाट शक्यता आहे. या काळात अनेक ठिकाणी मुसळधार ते अतिमुसळधार पाऊस (Heavy to Very Heavy Rain) होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
पावसाची उघडीप कधी? (When Will the Rain Subside?)
शेतकऱ्यांना दिलासा देणारी बाब म्हणजे १ जूनपासून हवेच्या दाबात वाढ होण्यास सुरुवात होईल. १ जून रोजी १००२ हेप्टापास्कल इतका हवेचा दाब वाढल्याने पावसाचे प्रमाण कमी होण्यास सुरुवात होईल. २ जून रोजीही हीच स्थिती कायम राहील. त्यानंतर ३ जून रोजी हवेचा दाब १००४ हेप्टापास्कल इतका वाढताच पावसाचे प्रमाण बऱ्यापैकी कमी झालेले असेल, असा अंदाज डॉ. साबळे यांनी व्यक्त केला आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना शेतीकामांसाठी थोडी उसंत मिळू शकेल.
शेती व्यवस्थापनासाठी मोलाचा सल्ला (Crucial Advice for Farm Management)
डॉ. साबळे यांनी आगामी हवामानाचा अंदाज लक्षात घेऊन शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा सल्ला दिला आहे:
- पाण्याचा निचरा (Water Drainage): २८ मे ते ३१ मे या काळात होणाऱ्या संभाव्य जोरदार पावसामुळे शेतात पाणी साचण्याची शक्यता आहे. अशावेळी शेतातील अतिरिक्त पाणी तात्काळ काढून देण्याची व्यवस्था करावी. योग्य निचरा न झाल्यास पिकांचे नुकसान होऊ शकते.
- ‘वापसा’ स्थितीची प्रतीक्षा (Waiting for ‘Wafsa’ Condition): पाऊस उघडल्यानंतर लगेचच पेरणीची घाई करू नये. जमिनीला ‘वापसा’ (Optimal Soil Moisture) येईपर्यंत थांबणे अत्यंत गरजेचे आहे. वापसा म्हणजे जमिनीत पेरणीसाठी योग्य प्रमाणात असलेली ओल.
- पेरणीची योग्य वेळ (Optimal Sowing Time): डॉ. साबळे यांच्या मते, जून महिन्याच्या पहिल्या आठवड्यात ‘दांड वापसा’ (Specific moisture condition in ridges/furrows) आल्यानंतरच जमिनीची मशागत आणि पेरणी करणे अधिक फायद्याचे ठरेल. हीच पेरणीसाठी (Sowing Season) योग्य वेळ असेल.
- शहरी भागातही नियोजन (Urban Water Management): केवळ ग्रामीण भागातच नव्हे, तर शहरी भागांमध्येही या काळात साचणाऱ्या पाण्याचा योग्य निचरा कसा होईल, याकडे लक्ष देण्याची गरज असल्याचे त्यांनी नमूद केले.
चिंतेचे कारण नाही, योग्य नियोजन महत्त्वाचे (No Need to Worry, Proper Planning is Key)
डॉ. साबळे यांनी शेतकऱ्यांना दिलासा देताना सांगितले की, ही परिस्थिती येणार आहे याचा अंदाज असल्याने चिंता करण्याची गरज नाही. मात्र, या काळात शेतातील पाण्याचा निचरा करणे आणि त्यानंतर वापसा येईपर्यंत थांबून जूनच्या पहिल्या आठवड्यात पेरणीचे नियोजन करणे हे अत्यंत महत्त्वाचे ठरणार आहे. त्यांनी दिलेला हा हवामानाचा अंदाज आणि शेती व्यवस्थापनाचा सल्ला शेतकऱ्यांसाठी निश्चितच उपयुक्त ठरेल, अशी आशा त्यांनी व्यक्त केली.
थोडक्यात, आगामी काही दिवस राज्यात पावसाचा जोर वाढणार असला तरी, त्यानंतर योग्य नियोजन करून शेतकरी बांधव आपल्या खरीप हंगामाची (Kharif Season) यशस्वी सुरुवात करू शकतील.
