Fertilizer Shortage Solution सध्या अर्ध्याहून अधिक मे महिना संपलेला असून, शेतकरी पेरणीपूर्व मशागतीच्या (Pre-sowing Cultivation) कामात व्यस्त आहेत. पेरणीच्या काळामध्ये खतांची (fertilizers) मोठी मागणी असते, मात्र अनेकदा कृषी केंद्र चालक (Agri Input Dealers) कृत्रिमरित्या खतांचा तुटवडा (artificial fertilizer shortage) निर्माण करतात. याचा थेट फटका शेतकऱ्यांना बसतो, कारण त्यांना चढ्या दराने खते खरेदी करावी लागतात. पण आता या समस्येवर कृषी विभागाने एक प्रभावी उपाय शोधला आहे.
कृषी विभागाचा रामबाण उपाय: ‘कृषिक’ ॲप (Krushik App – A Solution by Agri Department)
शेतकऱ्यांना आता खत खरेदी करण्यापूर्वी कृषी केंद्रामध्ये किती खतांचा साठा उपलब्ध आहे आणि त्याचे भाव काय आहेत, याबद्दलची सविस्तर माहिती थेट त्यांच्या मोबाईलवर मिळणार आहे. हिंगोली जिल्हा परिषदेचे कृषी विकास अधिकारी, श्री. वायसे, यांनी या ‘कृषिक’ (Krushik) ॲपबद्दल अधिक माहिती दिली आहे. महाराष्ट्र शासन कृषी विभाग (Maharashtra State Agriculture Department) आणि कृषी विज्ञान केंद्र बारामती (KVK Baramati) यांनी संयुक्तपणे हे ‘कृषिक’ ॲप विकसित केले आहे.
ॲप कसे काम करते? (How the Krushik App Works)
श्री. वायसे यांनी ॲपच्या कार्यपद्धतीबद्दल सविस्तर माहिती दिली:
- शेतकरी प्ले-स्टोअरवरून (Google Play Store) ‘कृषिक’ ॲप डाऊनलोड करू शकतात.
- ॲप सुरू केल्यावर काही परवानग्या (permissions) द्याव्या लागतात आणि मोबाईल नंबर (mobile number) टाकून नोंदणी करावी लागते.
- ॲपमध्ये ‘चावडी’ या विभागात ‘खत उपलब्धता’ (Fertilizer Availability) हा पर्याय निवडायचा आहे.
- त्यानंतर शेतकऱ्याला आपला जिल्हा (district) आणि तालुका (taluka) निवडायचा आहे. उदाहरणार्थ, हिंगोली जिल्ह्यातील वसमत (Vasmat) तालुक्यातील माहिती हवी असल्यास ते निवडता येते.
- निवड पूर्ण झाल्यावर, त्या भागातील सर्व कृषी सेवा केंद्रांची (Krishi Seva Kendra) यादी, रिटेलरचे नाव (Retailer Name), त्यांचा मोबाईल क्रमांक, उपलब्ध खताचा प्रकार (Product – उदा. युरिया, डीएपी, एसएसपी) आणि उपलब्ध साठा (Available Stock) ही सर्व माहिती स्क्रीनवर दिसते.
शेतकऱ्यांसाठी फायदे (Benefits for Farmers)
या ॲपमुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होणार आहेत:
- पेरणीच्या काळात खतासाठी दुकानांमध्ये हेलपाटे (unnecessary travel) मारायची गरज भासणार नाही.
- कोणत्या दुकानात कोणते खत (urea, DAP, SSP) आणि किती प्रमाणात उपलब्ध आहे, हे घरबसल्या समजेल.
- शेतकरी गावातूनच संबंधित दुकानदाराला फोन करून खताची उपलब्धता आणि किंमत (price) विचारू शकतात, ज्यामुळे त्यांचा वेळ आणि पैसा वाचेल.
- पूर्वी अनेकदा शेतकरी वाहने घेऊन जायचे आणि खत उपलब्ध नसल्याने रिकाम्या हाताने परतावे लागायचे, ती परिस्थिती आता टळणार आहे.
कृत्रिम टंचाईला आळा (Curbing Artificial Scarcity)
या ॲपमुळे कृषी केंद्र चालकांकडून होणाऱ्या कृत्रिम खत टंचाईला (artificial fertilizer scarcity) आणि काळाबाजाराला (black marketing) आळा बसेल. अनेकदा कृषी केंद्र चालक ‘साठा उपलब्ध नाही’ असे सांगून शेतकऱ्यांची अडवणूक करायचे आणि नंतर चढ्या दराने खत विकायचे. आता प्रत्येक केंद्रावरील खऱ्या साठ्याची माहिती शेतकऱ्यांना थेट मोबाईलवर मिळत असल्याने अशा गैरप्रकारांना पायबंद बसेल.
निष्कर्ष (Conclusion)
‘कृषिक’ नावाचे हे मोबाईल ॲप्लिकेशन (Mobile Application) शेतकऱ्यांसाठी खरोखरच एक वरदान ठरणार आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना खतांच्या उपलब्धतेची (fertilizer stock information) अचूक माहिती मिळेल, त्यांची फसवणूक टळेल, वेळेची बचत होईल आणि कृषी केंद्र चालकांच्या मनमानीला चाप बसेल. परिणामी, खत खरेदी प्रक्रिया अधिक पारदर्शक (transparent fertilizer purchase) होण्यास मदत होईल.
