Cotton seeds expensive केंद्र सरकारने २८ मार्च २०२४ रोजी एक महत्त्वपूर्ण अध्यादेश जारी केला असून त्यानुसार येणाऱ्या खरीप २०२४ हंगामासाठी बीटी कापसाच्या बियाण्याच्या दरात वाढ करण्यात आली आहे. याअंतर्गत आता बीटी कापसाच्या एका पाकिटाची किंमत ₹८६४ ऐवजी ₹९०१ इतकी निश्चित करण्यात आली आहे. म्हणजेच एका पाकिटामागे ₹३७ इतकी वाढ झाली असून, या निर्णयामुळे देशभरातील शेतकऱ्यांमध्ये तीव्र नाराजीचे वातावरण आहे.
बीटी कापूस – दर कमी, कीड जास्त आणि आता दरवाढ
शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे की, गेल्या वर्षी बीटी कापसाला बाजारात समाधानकारक दर मिळाले नाहीत. त्याच वेळी अनेक भागांमध्ये गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणात झाल्याचे दिसून आले. या समस्येमुळे उत्पादन घटले आणि शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान झाले. बीटी कापूस ही कीड प्रतिकारशक्ती असलेली सुधारित जात म्हणून बाजारात आली होती. मात्र, प्रत्यक्षात बोंडअळीवर फारसा नियंत्रण मिळत नसल्याचे अनुभवास येत आहे. त्यामुळे अनेक शेतकरी विचारत आहेत – जर बीटी कापूस बोंडअळी थांबवू शकत नसेल, तर तो लावण्याचा उपयोग काय?
शेतकऱ्यांच्या असंतोषात भर – दर वाढ सरकारचा अन्यायकारक निर्णय?
बाजारातील परिस्थिती पाहता कापसाला योग्य भाव मिळत नाही, उत्पादनात घट होत आहे, आणि त्यात आता बियाण्याच्या दरवाढीमुळे शेतकरी आर्थिकदृष्ट्या अजून अडचणीत येणार आहेत. यामुळे शेतकरी नेते व संघटनांनी सरकारच्या या निर्णयावर तीव्र शब्दांत टीका केली आहे. त्यांच्या मते, सरकारने बीटी बियाण्याच्या गुणवत्तेचा आणि प्रत्यक्ष प्रभावाचा पुन्हा एकदा सखोल अभ्यास करूनच दरवाढीचा निर्णय घ्यायला हवा होता.
निष्कर्ष
खरीप २०२४ साठी बीटी कापसाच्या बियाण्याच्या दरात वाढ झाल्याने शेतकऱ्यांचे आर्थिक गणित कोलमडण्याची भीती आहे. बोंडअळीचा प्रादुर्भाव, समाधानकारक दर न मिळणे आणि आता बियाण्याची दरवाढ – या सगळ्या बाबींनी शेतकरी हवालदिल झाला आहे. सरकारकडून या संदर्भात शेतकऱ्यांसोबत सविस्तर संवाद साधून तोडगा काढणे अपेक्षित आहे.
