Kharif Fal Pik Vima 2025: खरीप फळपीक विमा अर्थात मृग बहार फळपीक विमा योजना २०२५ साठी अर्ज प्रक्रिया सुरू; पीएमएफबीवाय पोर्टलवरील (PMFBY Portal) नवीन बदलांसह ‘फार्मर आयडी’ (Farmer ID) असलेल्या शेतकऱ्यांनाच लाभ घेता येणार.
- पीएमएफबीवाय पोर्टलवर महत्त्वपूर्ण बदल; फळपीक विमा अर्ज प्रक्रिया अद्ययावत
- फार्मर आयडी अनिवार्य; बोगस लाभार्थ्यांना आळा घालण्याचा प्रयत्न
- विविध फळपिकांसाठी विमा संरक्षण; द्राक्ष, पेरू, लिंबू, संत्रा, मोसंबी, सीताफळ, डाळिंब यांचा समावेश
- उत्पादनक्षम फळबागांसाठी अर्ज; किमान २० गुंठे ते कमाल ४ हेक्टर मर्यादा
- अर्ज भरण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे आणि महत्त्वाच्या अटी
- ई-पीक पाहणी (E-Pik Pahani) केलेल्या शेतकऱ्यांना प्राधान्य
- अर्ज करण्याची अंतिम मुदत आणि फळनिहाय विमा हप्ता
मुंबई (Mumbai):
प्रधानमंत्री फसल बीमा योजनेच्या (Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana – PMFBY) पोर्टलवर झालेल्या नवीन बदलांनुसार, खरीप फळपीक विमा म्हणजेच मृग बहार फळपीक विमा योजना २०२५ साठी ऑनलाईन अर्ज (Online Application) प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेअंतर्गत विविध फळपिकांना हवामानावर आधारित धोक्यांपासून विमा संरक्षण दिले जाते. यंदाच्या वर्षी या योजनेत काही महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले असून, त्याचा थेट परिणाम अर्ज प्रक्रियेवर होणार आहे.
पीएमएफबीवाय पोर्टलवर महत्त्वपूर्ण बदल; फळपीक विमा अर्ज प्रक्रिया अद्ययावत
मागील काही वर्षांपासून फळपीक विमा योजनेत काही बोगस लाभार्थी (Bogus Beneficiaries) आढळून येत असल्याच्या पार्श्वभूमीवर, शासनाने पीएमएफबीवाय पोर्टलवर अर्ज प्रक्रियेत महत्त्वाचे बदल केले आहेत. या बदलांचा मुख्य उद्देश योजनेची पारदर्शकता वाढवणे आणि खऱ्या शेतकऱ्यांपर्यंत योजनेचा लाभ पोहोचवणे हा आहे.
फार्मर आयडी अनिवार्य; बोगस लाभार्थ्यांना आळा घालण्याचा प्रयत्न
या नवीन बदलानुसार, फळपीक विमा योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्याकडे ‘फार्मर आयडी’ (Farmer ID) असणे आता अनिवार्य करण्यात आले आहे. अर्ज भरताना शेतकऱ्याचे आधार कार्ड पडताळणी (Aadhaar Verification) केल्यानंतर हा फार्मर आयडी आपोआप तयार होईल किंवा लिंक केला जाईल. ज्या शेतकऱ्यांचा फार्मर आयडी यशस्वीरित्या जनरेट होईल, केवळ त्याच शेतकऱ्यांना या योजनेत सहभागी होता येणार आहे. यामुळे योजनेतील गैरप्रकार टाळण्यास मदत होईल, अशी अपेक्षा आहे.
विविध फळपिकांसाठी विमा संरक्षण; द्राक्ष, पेरू, लिंबू, संत्रा, मोसंबी, सीताफळ, डाळिंब यांचा समावेश
मृग बहार फळपीक विमा योजना २०२५ अंतर्गत द्राक्ष (Grapes), पेरू (Guava), लिंबू (Lemon), संत्रा (Orange), मोसंबी (Sweet Lime), सीताफळ (Custard Apple), डाळिंब (Pomegranate) यांसारख्या विविध फळपिकांसाठी विमा संरक्षण उपलब्ध आहे. प्रत्येक फळपिकासाठी आणि हवामानाच्या विविध धोक्यांसाठी (उदा. कमी पाऊस, जास्त पाऊस, पावसातील खंड, जास्त आर्द्रता) वेगवेगळा विमा हप्ता निश्चित करण्यात आला आहे.
उत्पादनक्षम फळबागांसाठी अर्ज; किमान २० गुंठे ते कमाल ४ हेक्टर मर्यादा
या योजनेत सहभागी होण्यासाठी शेतकऱ्यांची फळबाग उत्पादनक्षम (Productive Orchard) असणे आवश्यक आहे. प्रत्येक फळपिकासाठी उत्पादनक्षम वयोमर्यादा (उदा. काही फळांसाठी ३ वर्षे, काहीसाठी ५ वर्षे) निश्चित करण्यात आलेली आहे. शेतकरी किमान २० गुंठे क्षेत्रापासून ते सर्व फळपिके मिळून कमाल ४ हेक्टर क्षेत्रापर्यंत या फळपीक विम्यासाठी अर्ज करू शकतात.
अर्ज भरण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे आणि महत्त्वाच्या अटी
फळपीक विम्याचा अर्ज भरताना शेतकऱ्यांना काही महत्त्वाची कागदपत्रे (Required Documents) सादर करावी लागतील. यामध्ये प्रामुख्याने आधार कार्ड, बँक खाते पासबुक (आधार लिंक असणे आवश्यक), जमिनीचा सातबारा उतारा, ८-अ उतारा, फळबागेचा जिओ-टॅगिंग केलेला फोटो (Geo-tagged Photo) आणि स्वयंघोषणापत्र यांचा समावेश आहे. याव्यतिरिक्त, अर्ज करताना फळबागेचे उत्पादनक्षम वय आणि ई-पीक पाहणी संदर्भातील अटींची पूर्तता करणे आवश्यक आहे.
ई-पीक पाहणी (E-Pik Pahani) केलेल्या शेतकऱ्यांना प्राधान्य
यंदाच्या योजनेत ई-पीक पाहणीला विशेष महत्त्व देण्यात आले आहे. ज्या शेतकऱ्यांनी आपल्या फळबागेची ई-पीक पाहणी केलेली असेल, त्या शेतकऱ्यांचा डेटा (Data) विमा अर्ज प्रक्रियेसाठी ग्राह्य धरला जाईल. अर्ज भरताना ई-पीक पाहणी केलेली नसली तरी, शासनाकडून ई-पीक पाहणीसाठी देण्यात येणाऱ्या मुदतीत (उदा. जून, जुलै, ऑगस्ट, सप्टेंबर) शेतकऱ्यांना ती पूर्ण करावी लागणार आहे. ई-पीक पाहणी केलेल्या शेतकऱ्यांनाच या योजनेअंतर्गत फळपीक विमा देण्यासाठी पात्र केले जाणार आहे.
अर्ज करण्याची अंतिम मुदत आणि फळनिहाय विमा हप्ता
विविध फळपिकांसाठी अर्ज करण्याची अंतिम मुदत (Last Date for Application) वेगवेगळी आहे:
- लिंबू, द्राक्ष, पेरू, संत्रा: १४ जून
- मोसंबी, चिकू: ३० जून
- डाळिंब: १४ जुलै
- सीताफळ: ३१ जुलै
शेतकऱ्यांनी आपल्या फळपिकानुसार निश्चित केलेल्या अंतिम मुदतीपूर्वी अर्ज सादर करणे आवश्यक आहे. प्रत्येक फळपिकासाठी आणि समाविष्ट असलेल्या हवामान धोक्यांसाठी विम्याचा हप्ता आणि संरक्षित रक्कम वेगवेगळी असेल, याची सविस्तर माहिती संबंधित शासन निर्णयात (Government Resolution – GR) आणि योजनेच्या माहितीपत्रकात उपलब्ध आहे.
शेतकरी मित्रांनो, फळपीक विमा योजना ही ऐच्छिक असून, जे शेतकरी आपल्या फळपिकांना विमा संरक्षण देऊ इच्छितात, त्यांनी वर नमूद केलेल्या सर्व अटी व शर्तींची पूर्तता करून वेळेत अर्ज सादर करावेत. अर्ज कसा करावा, याबद्दल अधिक माहिती हवी असल्यास, नक्की कमेंट करून विचारा.
